به نقل از «ایسنا»

بزرگداشتی برای نماینده ادبی ایران بزرگ

تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۵۴۴۰۸

محمود شالویی می‌گوید: برخی امیرخسرو دهلوی را نماینده ادبی ایران بزرگ می‌دانند و او را سعدی هندوستان لقب می‌دهند، چراکه او از جمله حکما و شعرای برجسته گذشته و حال است و شعر و اندیشه او همواره مطمح نظر بزرگان عرصه علم و ادب ایران و جهان پارسی‌زبان قرار دارد.

به گزارش ایسنا، آیین بزرگداشت امیرخسرو دهلوی شاعر و حکیم برجسته قرن هشتم هجری با عنوان «عرس خسروی» توسط مرکز فرهنگی سفارت هندوستان در ایران و با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سالن اجتماعات این مرکز فرهنگی در تهران برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی در این نشست با تقدیر از سفیر و رایزن فرهنگی سفارت هندوستان در ایران برای برگزاری این رویداد فرهنگی ادبی، گفت: از قرن چهارم هجری به بعد، تحول ذوقی در فرهنگ و ادب ایرانی ایجاد شد که مایه‌های آن از نیمه دوم قرن اول هجری شروع شده بود. تا آنجا که وقتی به حوزه عرفان و معرفت توجه می‌کنیم و عارفان و صوفیان از خراسان تا خوزستان را مورد مداقه قرار می‌دهیم، در تلاقی با این قرون، با امام محمد غزالی مواجه می‌شویم که به شعر و شاعری روی نیاورد و کتاب «تهافت الفلاسفه» را نیز در انتقاد به اهل فلسفه به رشته تحریر درآورد.

او افزود: در ادامه، ادبیات رزمی با «شاهنامه» فردوسی رواج یافت که البته در این اثر عظیم اشارات عرفانی و مفاهیم مقدس نیز به چشم می‌خورد. پس از فردوسی اندیشه عرفانی با ادبیات تعلیمی حکیم سنایی و کتاب «حدیقه الحقیقه» او اوج گرفت و اندیشه «سنایی» سرچشمه فیض‌رسانی به شاعران و عارفان بعد از او، از جمله امیرخسرو دهلوی شد.

مشاور وزیرفرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: امیرخسرو دهلوی در قرونی می‌زیست که دوره شکوفایی ذوق و قریحه شاعرانه و عارفانه بود و بزرگانی چون حافظ، سعدی، مولانا و عطار نیز در این دوره حضور داشتند.

شالویی در پایان سخنان خود تأکید کرد: به یقین امیرخسرو دهلوی را نماینده ادبی ایران بزرگ می‌دانند و او را سعدی هندوستان لقب می‌دهند، چرا که او از جمله حکما و شعرای برجسته گذشته و حال است و شعر و اندیشه وی همواره مطمح نظر بزرگان عرصه علم و ادب ایران و جهان پارسی زبان قرار دارد.

عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این نشست طی سخنانی با تأکید بر حکیم بودن امیرخسرو دهلوی گفت: این شاعر و عارف بزرگ بر بسیاری از علوم و البته بر حکمت نظری و حکمت عملی واقف بوده است، از این‌رو شایسته است که از او به عنوان شاعر، حکیم و عارف تعبیر شود.

او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: در تاریخ عرفان اسلامی به ویژه از قرن سوم تا نهم هجری با سه جریان شامل عرفان ادبی، عرفان عملی و عرفان نظری مواجه هستیم. این سه جریان، سه پارادایم عرفانی و هرکدام در جای خود قابل تحلیل است.

عضو هیأت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تأکید کرد: سه جریان عرفانی که بیان شد، حاوی اصطلاحات مختلفند، اما همه آن‌ها بیان می‌کنند که در کل عالم یک وجود بیشتر نیست و هرچه هست تجلیات و ظهور اوست که شامل ظهورات جلالی و جمالی‌اند. از این‌رو تفاوتی میان عرفان امیرخسرو دهلوی با عرفان ابن‌عربی و خواجه عبدالله انصاری نیست، چون همه به یک حقیقت اشاره دارند.

در ابتدای این نشست «جان مای» معاون سفیر هندوستان در ایران به ایراد سخن پرداخت و گفت: روابط سیاسی و دیپلماتیک گسترده‌ای میان دو کشور در جریان است که این ارتباطات، به حوزه‌های فرهنگی و هنری نیز تسری یافته است. در این راستا، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری سفارت هندوستان مراسم باشکوهی را در حافظیه شیراز به مناسبت روز بزرگداشت حافظ شیرازی برگزار کرد.

بلرام شکلا، رایزن فرهنگی سفارت هندوستان در ایران نیز در این رویداد اظهار کرد: امیرخسرو دهلوی شاعر شیرین سخنی است که در ایران و هندوستان علاقه‌مندان فراوانی دارد. ایرانیان او را طوطی پارسی‌گو می‌نامند و هندیان نیز او را اولین شاعر هندو می‌دانند که شخصیت او دارای ابعاد گوناگون و مختلف است.

در ادامه این نشست علمی و ادبی علیرضا حبیبی معاون امور بین الملل انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، محمود بشیری معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی، علیرضا قزوه رئیس دفتر شعر، موسیقی و سرود صداوسیما، چندر شکر معاون بین‌الملل و رئیس بخش زبان فارسی دانشگاه دهلی‌نو و آنا میکا شاعر و نویسنده اهل هندوستان به شعرخوانی و ایراد سخن درباره شعر و اندیشه امیرخسرو دهلوی پرداختند.

انتهای پیام 

منبع: ایسنا

کلیدواژه: جشن سده رضا عطاران وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی شورای عالی انقلاب فرهنگی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هندوستان در ایران سفارت هندوستان امیرخسرو دهلوی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۵۴۴۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درخشش گنجی از لاهور

یکی از نمونه‌های این رفت‌و‌آمدها، در وجود ابوالحسن علی بن عثمان هجویری، عارف معروف سده‌های چهارم و پنجم هجری متجلی است. او که پرورش یافته مکتب تصوف و عرفان از بزرگ‌ترین عارفان عصر خود بود، زاده غزنین و آرام گرفته در لاهور پاکستان است. مهم‌ترین اثر او که کشف المحجوب نام گرفته است، از قدیمی‌ترین و پرمغزترین آثار و متون حوزه تصوف و عرفان اسلامی به‌شمار می‌آید. آنچنان که در وجه تسمیه آن خود می‌نویسد:«چون این کتاب اندر بیان راه حق بود و شرح کلمات تحقیق و کشف حُجُب بشریت جز این نام او را اندر خود نبود». کشف المحجوب همچنین در زمره کهن‌ترین نوشته‌های عرفانی به زبان فارسی نیز به حساب می‌آید. چند و چون جزئیات زندگی نویسنده از جمله تاریخ‌های دقیق ولادت و فوت او در لابه‌لای صفحات تاریخ پنهان مانده است و جز گمانه‌هایی از آن بر‌جای نیست. اندک دانسته‌های موجود از حیات ظاهری او همان چیزهایی است که در کتاب کشف المحجوب به یادگار مانده است. او را در تصوف و عرفان پیرو مکتب ابوالفضل محمد بن حسن خطلی دانسته‌اند. او همچنین محضر ابوالقاسم گرگانی را دریافته است. نام کامل او ابوالحسن علی بن عثمان علی غزنوی‌هجویری‌جلابی است.او علاوه بر این‌که دستی بلند در سیر انفس داشته است، از پا در رکابان سیر آفاق نیز به‌شمار می‌آمده است. سفرهای زیادی در گسترده تمدن اسلامی توسط او ثبت شده است. آذربایجان، دمشق و شام، رمله، طوس، اوزگند، میهنه، مرو و سمرقند از‌جمله مقصد‌های او به‌شمار می‌آیند. هرچند زمانی نیز مقیم عراق آن زمان شده بود.گزند روزگار ما را از دیگر کتاب‌های او محروم ساخته و «کشف المحجوب لارباب القلوب» تنها یادگار از نوشته‌های اوست.یکی از برکات حضور هجویری در لاهور که در تاریخ ذکر شده، دعوت عده زیادی از ساکنان آن دیار به دین اسلام است. از‌جمله پذیرندگان دین اسلام، حاکم وقت لاهور است که توسط او مسلمان شد. حاکم لاهور پس از پذیرش اسلام، شیخ هندی نام گرفت و نوادگان او از آن زمان متولی بارگاه هجویری هستند. او هر چند در شریعت، حنفی‌مذهب است اما در نوشته‌های خود ارادت زیادی را به اهل‌بیت علیهم‌السلام نشان می‌دهد.از آن‌جمله ذکر این حکایت از کشف المحجوب که خالی از لطف نیست: «مردی به در سرای حسن بن علی رضی‌ا... عنهما آمد و گفت ای پسر پیغامبر مرا چهارصد درم وام است. حسن فرمود تا چهارصد دینار بدو دادند و گریان اندر خانه شد. گفتند چرا می‌گریی ای فرزند پیغمبر. گفت از آنچه اندر تفحص حال این مرد تقصیر کردم تا وی را به ذل سؤال آوردم.»   آرامگاه هجویری همیشه مکانی زیارتی و همچنین فضایی مناسب برای جویندگان راه حقیقت برای اعتکاف و چله‌نشینی بوده است. مردم مسلمان پاکستان از مذاهب مختلف اسلامی، اعتقاد زیادی به برکات زیارت مزار او دارند. امروزه نیز در لاهور این آرامگاه از مکان‌های پرتقدس برای مسلمانان شبه قاره و پاکستان محسوب می‌شود. در این منطقه به او لقب داتا گنج بخش داده‌اند و بارگاه او را داتا دربار می‌نامند. این مجموعه شامل مرقد هجویری، مسجدی به نام او و جمعیت هجویریه است. عده زیادی از این مردم باوردارند که برای گرفتن حاجت‌های خود ۴۰شب، گرد این مزار طواف کنند تا به مراد خود برسند. هرساله در سالروز درگذشت او، مراسمی با نام عُرس برگزار می‌شود. این برنامه در بیستم ماه صفر آغاز شده و سه روز طول می‌کشد.در این ایام برنامه‌های قوالی، سماع، ختم قرآن، خطابه و وعظ اجرا می‌شود و نذرکنندگان از مردم با انواع غذا و شیرینی پذیرایی می‌کنند. بی‌شک حضور هجویری و کتاب ارزشمند به یاد گار مانده از او همچون پلی استوار برای نزدیک‌تر کردن دل‌های امت اسلام از مذاهب مختلف خواهد بود. علاوه بر این، توانایی دارد که دل‌های علاقه‌مندان عرفان اسلامی و زبان فارسی را به یکدیگر پیوند دهد.حفظ تعادل در پیروی از شریعت و دور شدن از ذوقیات و برداشت‌های نفسانی از ویژگی‌های صاحب کشف المحجوب است. او بدون این‌که خود را در ورطه افراط یا پرتگاه تفریط بیندازد، شخصیتی متشرع و در عین حال بر مدار تعادل از خود بروز می‌دهد و عرفان و اخلاق را در تربیت نفس به هم، به‌گونه‌ای که نمونه فرید و منحصر به خود را در میان معاصرانش ارائه می‌دهد. شفافیت و روانی روایت علی بن عثمان از عبودیت ذات پروردگار،جویندگان و تشنه کامان حقیقت و معرفت را با زلالی هرچه تمام سیراب می‌سازد. چنان که گفته آمد، کشف المحجوب تنها یادگار به جا مانده از هجویری است و دیگر آثار او در غبار زمانه راه خود را گم کرده اند و ما از خواندن آنها محروم هستیم. خود او در کتابی که به دست ما رسیده، آثار دیگر خود را بر این اساس معرفی می‌کند:    ۱- دیوان شعری که بنا بر گزارش هجویری، کسی آن را از وی امانت گرفت و با کمی تغییر آن را به نام خود کرد.    ۲- منهاج‌الدین که از کشف المحجوب چنین استنباط می‌شود که این کتاب درباره بزرگان تصوف و اهل بیت علیهم‌السلام و فضایل اصحاب صفه بوده و از حسین بن منصور حلاج هم در آن یاد شده است، این کتاب را نیز یکی از مدعیان به نام خود کرد.    ۳- الرعایه لحقوق ا... تعالی در باب توحید بوده که در آن به رد آرای مخالفان توحید پرداخته است.    ۴- اسرار الخِرَق و الملوّنات (در آداب خرقه و مرقع پوشی) که در زمان نوشتن کشف المحجوب دست‌نوشته‌ای از آن در مرو موجود بوده است.   ۵- البیان لاهل العیان، درباره جمع و تفرقه است که هجویری در جوانی آن را نوشت.    ۶- نحو القلوب / بحرالقلوب که در آن‌ به‌طور مفصل درباره اصطلاح عرفانی جمع سخن گفته است.    ۷- کتابی است در شرح کلام حسین بن منصور حلاج که هجویری در آن «به دلایل و حجج، علو کلام و صحت حال» حلاج را ثابت کرده است.     ۸- کتاب یا رساله‌ای درباره ایمان.      ۹- کتاب فنا و بقا، درباره این دو اصطلاح عرفانی.